Je aan afspraken houden is belangrijk. Dat vind ik tenminste. Het betekent voor mij dat ik op tijd ben, binnen deadlines werk en kom opdagen als ik ergens moet zijn. Als ik te laat dreig te komen, dan voel ik enige stress en probeer ik te laten weten dat het me niet gaat lukken er op tijd te zijn. Om een deadline te halen, ga ik desnoods de hele nacht door. Zoals je dat vaker ziet, erger ik me rot aan mensen die het tegenovergestelde gedrag laten zien. Notoire telaatkomers bijvoorbeeld. Of mensen die steeds op het laatste moment afzeggen, omdat ze ergens anders moeten zijn. Hoezo? De afspraak stond toch al weken? Ik voel dan grote irritatie en kan me er langere tijd over opwinden. Als er iets in mijn agenda staat, dan plan ik andere zaken daaromheen. En als het niet anders kan, verplaats ik de eerste afspraak. Maar zomaar niet komen opdagen of op het laatste moment afzeggen tenzij hoge koorts? Mij zul je daar niet op betrappen.
Zulke leefregels, zoals we dat in de psychologie noemen, hebben we allemaal. Om het leven behapbaar te maken stellen we regels voor onszelf op, die gebaseerd zijn om onze opvattingen over onszelf en anderen. Daar gaan we ons naar gedragen. Het nadeel van – de veelal onbewuste- leefregels is dat deze nogal star kunnen worden. Hoe stelliger de regel, hoe meer problemen deze kan veroorzaken. Als de leefregels ontstaan, zijn ze logisch. Passend bij de situatie. Zelf droeg ik bijvoorbeeld op jonge leeftijd al veel verantwoordelijkheid en daar hoorde je heel goed aan afspraken houden bij.
Erg stellige leefregels hebben echter de neiging mensen op een gegeven moment te gaan beperken. Een goed voorbeeld daarvan is burn-out. Veel mensen met deze klachten hebben overtuigingen als: Alles moet 100% goed, hulp vragen is zwak en ik mag pas rusten als alles af is. Die regels werkten misschien toen ze single waren en thuis woonden, maar die vlieger gaat niet meer op met een gezin met twee kleine kinderen en een fulltimebaan. Dan lopen mensen vast. Gek genoeg blijven we als mensen vaak tegen dezelfde muur lopen en proberen keer op keer te voldoen aan de aan onszelf opgelegde regels.
De metafoor die ik gebruik om daar beweging in te krijgen is de volgende: De regel die we in Nederland hebben afgesproken, is dat we rechts rijden en voor rood licht stoppen. Daar heb je echter niks aan in Groot- Brittannië, want daar rijden ze links. En in India rijden ze daarbij ook nog door rood. Als je dan star rechts zou blijven rijden, heb je een groot probleem. Beperkende leefregels aanpassen aan een nieuwe situatie is dus van belang om goed te blijven functioneren.
En daar is de dag van de deadline van de eindopdracht van de schrijfcursus. De druk loopt op. De dag vordert, creativiteit blijkt zich niet te voegen naar mijn wens me aan mijn afspraken te houden. Stress en spanning, moet-gedachten, irritatie naar mezelf, het wordt er niet beter op. Ik check bij mijn groepsgenoten. Vier van de zes medecursisten zijn ook nog niet klaar. Ik voel wat ontspanning, maar de inspiratie blijft weg. Dan neem ik een besluit. Ik accepteer dat het dit keer niet gaat lukken en maak de bewuste keus om de deadline los te laten. Ik houd me niet aan de afspraak en plof na een dag buiten ontspannen op de bank. Zonder schuldgevoel neem ik de linker rijstrook en rijd ook nog eens lekker door rood.
